متیل اتیل کتون (MEK) چیست و چه کاربردی دارد؟

کاربردهای شگفت انگیز که از متیل اتیل کتون انتظار دارید

متیل اتیل کتون(MEK) یا بوتانول که با نام اختصاری MEK شناخته می شود، یک ترکیب بی رنگ با بویی شیرین شبیه بوی نعنا می باشد. متیل اتیل کتون(MEK) یک ترکیب آلی است که از سنتز دیگر ترکیبات آلی به وجود می آید. از نکات جالبی که در مورد این ترکیب وجود دارد این است که به طور طبیعی نیز در طبیعت موجود می باشد. شما می توانید این ترکیب را در گیاهان و سبزی ها و حتی برخی خوراکی ها مانند آب سیب،لوبیا و مرغ ، عسل و انواع پنیر پیدا کنید. همچنین مقادیری از آن در هوا به دلیل دود اگزوز اتومبیل و کامیون ها وجود دارد.این ترکیب می تواند در آب حل شود و از جمله حلال های صنعتی می باشد. اما متیل اتیل کتون (MEK) چیست؟ این ترکیب با فرمول مولکولی C4H8O شناخته می شود.

فرمول شیمیایی

مشخصات فیزیکی و شیمیایی متیل اتیل کتون

کاربرد متیل اتیل کتون (MEK)

دارا بودن ویسکوزیته بالا و خواص شیمیایی خاص در کنار حلالیت و تبخیر بالا باعث شده است تا متیل اتیل کتون به عنوان یک ترکیب تاثیرگذار در صنعت شناخته شود. از مهمترین کاربرد های آنها می توانیم به مواردی زیر اشاره کنیم:

1- یک حلال بسیار مناسب برای بسیاری از ترکیبات شیمیایی

2- افزایش مقاومت مکانیکی روکش ها

3- یک پیش ساز برای تولید پراکسیدهای متیل اتیل کتون

4-تولید فتو اکسیدانها برای جلوگیری از آلودگی هوا

5-تولید موم از نفت

6- تولید روکش های سطحی

7- تولید جوهرهای چاپی

8- تولید نوارهای مغناطیسی

9- پایه ای برای استخراج روغن ها، موم ها و رزین ها

10- تولید واسط های شیمیایی

11- تولید رنگ

ویسکوزیته پایین و سرعت تبخیر و حلالیت بالا باعث شده است که در صنعت تولید رنگ بسیار مورد استفاده قرار بگیرد.

12- استفاده در آزمایشگاه

 گاهی اوقات در آزمایشگاهها نیاز است تا از یک ماده که خاصیت پاک کنندگی بالایی داشته باشد استفاده کنیم. این ترکیب به عنوان تمیز کننده گریس بسیار کاربرد دارد.

استفاده در صنعت پاکسازی رنگ

کاربردهای خاص متیل اتیل کتون(MEK) در صنعت شامل چه مواردی می باشد

1- به دلیل اینکه این ترکیب یک حلال شیمیایی خاص می باشد در تهیه رزین، سلولز و نیترو سلولز در فیلم های وینیل مورد استفاده قرار می گیرد.

2- یک حلال آلی در ساخت پلاستیک می باشد

3- در تولید لاک و پاک کننده های آن می تواند مورد استفاده قرار گیرد

4- به دلیل مشابهت با استون در تولید پاک کننده های رنگ استفاده می شود

5- استفاده در صنایع پلاستیک به عنوان یک ماده قابل جوش

امکان حل کردن پلی استایرن یکی از مزایایی است که این ترکیب دارد و باعث می شود از متیل اتیل کتون(MEK) به عنوان یک عامل جوش دهنده برای ساخت کیت های پلی استایرنی استفاده می شود.دقت داشته باشید که این ترکیب نقش چسب را ندارد بلکه چون استایرن را ذوب می کند باعث می شود قطعه ها به هم بچسبند و جوش می خورند.

6- استفاده به عنوان سیمان مدل برای اتصال قطعات و کیت ها

7- کاتالیزوری مناسب برای برخی از واکنش های پلیمریزاسیون

8- تولید پراکسید متیل اتیل کتون

این ترکیب به عنوان یک واسطه در فرایند پراکسید متیل ایتل کتون می باشد. این پراکسید مانند یک کاتالیزور برای بعضی از واکنش های پلیمریزاسیون مانند اتصالات رزین های پلی استری غیر اشباع استفاده می شود. همچنین از واکنش آن با اتیل نیترات می توانیم دی متیل گلی اکسیم را تولید کنیم.

رعایت نکات ایمنی هنگام استفاده

روش تولید متیل اتیل کتون (MEK) به چه شکل می باشد

روش تولید متیل اتیل کتون طی یک فرایند اکسیداسیون می باشد به این شکل که ابتدا

1- بوتانون تولید می کنند و سپس با هیدروژنه کردن آن در کنار کاتالیست هایی مانند مس، برنز و یا روی متیل اتیل کتون در مقیاس صنعتی تولید می شود.

CH3CH(OH)CH2CH3----CH3C(O)CH2CH3+H2

2- اکسیداسیون مستقیم n بوتیل

3- ایزومره کردن بوتیلن اکساید

4- ایزومره کردن ایزو بوتیرآلدهید

5- در اکسیداسیون بوتیل الکل درجه 2 در حضور کاتالیست H2SO4

در این روش از خود اکسایشی n بوتان در فاز مایع یک مکانیزم رادیکالی اتفاق می افتد که متیل اتیل کتون یک حد واسط می باشد.

6- تولید MEK به عنوان محصول جانبی اکسیداسیون فاز مایع بوتان به اسید استیک

 دمایی که در این واکنش تولید این محصولات مورد استفاده قرار می گیرد بین 90 تا 120 درجه سانتی گراد می باشد و فشاری که در این واکنش ها وجود دارد بین 9 تا 20 اتمسفر می باشد. واکنش ها به گونه ای انجام می شود که درصد خلوص محصولات بین 85 تا 88 درصد می باشد.

نکته: کاتالیزورهایی که مورد استفاده قرار می گیرد باید طول عمر یکساله دارند که بعد از 3 تا 6 ماه بوسیله اکسیداسیون فعال می شوند و دوباره مورد استفاده قرار می گیرند.

آیا متیل اتیل کتون (MEK) در مواد غذایی نیز وجود دارد

همانطور که گفته شد این ترکیب در ترکیبات طبیعی نیز وجود دارد. شما در بسیاری از میوه ها و سبزیجات، لوبیا، مرغ و انواع پنیرها می توانید مقادیر کمی از متیل اتبل کتون را داشته باشید

خطرات استفاده از متیل اتیل کتون (MEK) چه مواردی می باشد

متیل اتیل کتون(MEK) یکی از ترکیبات مهم شیمیایی می باشد که در استفاده از آن نهایت دقت را باید به عمل آورد. ملاحظات ایمنی شامل موارد زیر می باشد:

1- این ماده اشتعال زا است و می تواند منجر به آتش سوزی و انفجار شود

2- غلظت بیش از اندازه آن در هوا خطرناک می باشد                      

3- بخارات آن برای سیستم تنفسی موجودات زنده خطرناک می باشد.

بخار تولید شده از این ترکیب می تواند بر روی سلول های مخاط بینی و ریه تاثیر مخربی داشته باشد و هر چه مدت زمان این تماس بیشتر باشد اثرات مخرب آن بیشتر خواهد بود.

4- تماس طولانی مدت با این ترکیب باعث خشکی چشم ، درماتیت، سردرد و مشکلات عصبی می شود

5- ایجاد بعضی از نقص های مادرزادی در ساختار اسکلتی نوزادان

6- آسیب به لایه اوزون

در سال 2010 بسیاری از متخصصان توصیه کردند که استفاده از این ترکیب اثرات نوروپسیکولوژیک زیادی دارد و در استفاده از آن باید احتیاط شود. به همین دلیل آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا این ماده را جزو آلوده کننده های هوا قرار داد.