سود مایع یا سدیم هیدروکسید یا سود سوز آور یک ترکیب شیمیایی بازی قوی است که برای تولید ترکیبات مهمی در صنایع مختلف استفاده می شود. سود مایع در دو غلظت 50% و 30% در بازار ارائه می شود. این ترکیب دارای حلالیت مناسبی در آب، اتانول و متانول می باشد. اما سود مایع چیست؟ این ترکیب یک ماده شیمیایی بی بو و بی رنگ می باشد که خورندگی بالایی دارد. با فرمول شیمیایی NAOH شناخته می شود.
فرمول شیمیایی سود مایع
درصد خلوص | 40 تا 50 درصد |
---|---|
کاربرد | چربی گیر قوی |
حجم | حجم بیشتری اشغال میکند |
حمل و نقل | سخت |
جرم مولی | 9971.39 گرم بر مول |
pH | 13 |
شکل ظاهری | مایعی بی رنگ و شفاف |
بو | بدون بو |
نقطه جوش | 1388 درجه سانتیگراد |
حلالیت | حلال در آب، اتانول و متانول |
سود مایع یکی از ترکیبات موثر و تاثیرگذار در صنایع مختلف می باشد. مهمترین کاربردهای این ترکیب شامل موارد زیر می باشد:
از این ترکیب در تولید کاغذ در مرحله تولید خمیر و سفید کردن کاغذ استفاده می شود. همچنین در بازیافت کاغذ برای از بین بردن اثر جوهر از سود مایع استفاده می شود.
در زمان تولید پارچه برای فرآوری کتان و رنگ آمیزی الیاف مصنوعی پلی استر و نایلون از هیدروکسید سدیم مایع استفاده می شود
یکی از ترکیبات مهمی که در زمان تولید مواد شوینده و صابون استفاده می شود سدیم هیدروکسید می باشد. با اضافه کردن این ترکیب به چربی، پی و روغن های گیاهی صابون به دست می آید.
از کاستیک یا سود مایع در تهیه انواع سفید کننده ها استفاده می شود. سفید کننده ها نقش بزرگی در چربی بری و کنترل قارچ و کپک دارند.
در بسیاری از عملیات های حفاری و اکتشاف از سود مایع برای کمک به فرآوری محصولات نفتی و استخراج آنها استفاده می شود.
برای حل کردن سنگ معدن بوکسیت که ماده خام و اولیه تولید آلومینیوم می باشد به یک ترکیب قوی نیاز داریم. سدم هیدروکسید به خوبی در این فرآیند به ما کمک خواهد کرد و با حل کردن سنگ معدن بوکسیت راه تولید آلومینیوم را هموارتر خواهد کرد.
تفاوت سود مایع و سود جامد
نفوذ رطوبت | کاهش کیفیت پیدا میکند |
---|---|
حجم | کمتری نسبت به نوع مایع خود اشغال میکند |
نگهداری و حمل و نقل | آسانتر است |
آلودگی | کمتری ایجاد میکند |
هزینه حمل و نقل و نگهداری | کمتر است |
درصد خلوص | میتواند 98-99 درصد تولید شود |
با توجه به شرکت تولید کننده این ترکیب و استانداردهایی که در تولید این مواد در نظر دارند، سود مایع در بازار ایران در چهار دسته بندی قرار می گیرد از جمله:
همچنین سود مایع بر اساس نوع کاربردی که در صنایع دارد نیز تقسیم بندی دارد:
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تفاوت سود مایع و سود پرک به مقاله " تفاوت سود پرک و سود مایع چیست؟ " مراجعه کنید.
اولین استفاده های صنعتی از سود مایع به سال 1791 باز می گردد که از آن برای تولید صابون استفاده می شده است. در سال 1791 دانشمندی به نام سر نیکولاس لبلانک یک روش اقتصادی برای تولید صابون با استفاده از سود مایع ابداع کرد. اما در بررسی های انجام شده است در برخی از کتاب های عربی مطالبی در مورد سود سوزآور نوشته شده است که زمان مصرف این ترکیب را قبل از قرن سیزده قمری می دانند.
سود مایع به عنوان یک ماده اولیه برای بسیاری از صنایع پایین دستی نیز کاربرد فراوان دارد. این صنایع عبارتند از :
غلظت های متفاوت از سود
در تولید سود مایع از سه روش استفاده می شود که در حال حاضر فقط یک روش در سراسر جهان پذیرفته است و دو روش دیگر منسوخ شده است.
در این روش تهیه کلر،سود کاستیک و هیدروژن به صورت همزمان با هم ترکیب می شوند. آب نمک اشباع به سمت آند می رود و در آنجا گاز کلر را آزاد می کند. نقش سلول های دیافراگم در این نوع تکنولوژی جدا کردن آب نمک از سود مایع در قسمت کاتد می باشد. در قسمت کاتد ما شاهد آزاد شدن گاز هیدروژن می باشیم.
در این روش از الکترولیز آب نمک ، کلر و هیدروژن استفاده می کنند.به این نوع تولید فرآیند غشایی گفته می شود. در ابتدای کار نمک در تانک انحلال حل می شود تا ناخالصی های آن جدا شود. سپس شروع به خالص سازی رزین کیلیت برای خالص سازی مجدد می کنند. فرآیند الکترولیز انجام می شود و آب صنعتی هم قبل از شروع خالص سازی وارد فرآیند می شود. یک اتاقک آندی و کاتدی وجود دارد که در بخش کاتدی آب نمک و در بخش آندی سود سوزآور رقیق ریخته می شود و هیدروژن را به قسمت کاتدی وارد می کنند.با ایجاد جریان در کاتد سود سوزآور و هیدروژن در کاتد ترکیب و در آند گاز کلر آزاد می شود. در نهایت یون های سدیم تولید شده در جریان واکنش در اتاقک آندی سود مایع تولید می شود. سپس این ترکیب وارد سپراتور می شود و تا غلظت 30 درصد وارد مرحله بعدی می شود تا نمک های آن نیز شسته شود. در این مرحله سود سوزآور در تبخیر کننده تغلیظ می شود و غلظت آن به 50% می رسد. در این مرحله کلر و هیدروژن کاملا از سود حزف شده و محصول آماده بارگیری می باشد.
مراحل تولید سود مایع
تمام مواد شیمیایی در کنار تاثیرگذاری در زندگی ما می توانند خطراتی نیز داشته باشد. سود در هنگام حل شدن گرمای زیادی تولید می کند و باید در استفاده از آن به نکات ایمنی توجه بسیاری داشت.
با توجه به کاربردهای متفاوتی که این ترکیب در صنعت دارد و با توجه به مایع بودن این ترکیب بسته بندی ها بر اساس نیاز صنعت در وزن های متفاوتی ارائه می شود. جنس بسته بندی ها از پی وی سی است و در حجم های متفاوت از 1 لیتر تا 250 لیتر آماده ارائه به صنایع مختلف می باشد. اگر سود مایع برای استفاده در صنایع دارویی و غذایی قرار باشد استفاده شود باید توسط تانکرهای استیل حمل شود.
بسته بندی سود مایع
در نگهداری از این محصول باید نهایت دقت را به عمل بیاورید. در انبار نگهداری این ترکیب به نکات زیر توجه کنید:
نگهداری و بسته بندی
1- استنشاق
اگر فردی این محلول را استنشاق کرد سریعا او را به محیط باز ببرید و در صورت باقی ماندن مشکل تنفسی حتما با اورژانس تماس بگیرید
2- تماس با پوست
لباسهای که آلوده شده اند را عوض کنید. بخش هایی از پوست را که با سود تماس داشته است به مدت 60 دقیقه با آب بشویید. در صورت امکان تا رسیدن فرد به مراکز درمانی ریختن آب را در ناحیه صدمه دیده ادامه دهید
3- تماس با چشم
لکه های باقی ماند از سود را در صورت امکان از روی پوست پاک کنید. به مدت 60 دقیقه پلک را باز نگهدارید و آب ولرم به طور مستقیم شستشو دهید. اگر در داخل چشم لنز وجود دارد شستشو را ادامه دهید.
4- خوردن و بلعیدن
در صورت خورده شدن ترکیب توسط فرد حتما به فرد آب بدهید.