برداشت تجمعی گاز از پارس جنوبی به بیش از ۱.۸ تریلیون مترمکعب رسید

به گزارش الساپا به نقل از شانا ، کل مقدار برداشت گاز از میدان مشترک پارس جنوبی از آغاز بهره‌برداری تا پایان سال ۹۹ به رقم یک‌هزار و ۸۶۷ میلیارد مترمکعب رسیده، همچنین از ابتدای توسعه تاکنون ۲.۲ میلیارد بشکه میعانات گازی از این میدان مشترک برداشت شده است.

ارزش محصولات پارس جنوبی با سرمایه‌گذاری نزدیک به ۸۰ میلیارد دلار در این پهنه گازی، ۳۳۵ میلیارد دلار (با احتساب هر مترمکعب گاز غنی معادل ۱۸ سنت در سال ۹۶) برآورد شده است.

سهم ذخایر هیدروکربنی ایران از میدان مشترک گازی پارس جنوبی ۱۴ تریلیون مترمکعب گاز و ۱۸ میلیارد بشکه میعانات گازی در مساحتی به وسعت ۳ هزار و ۷۰۰ کیلومترمربع برآورد شده است.

پارس جنوبی در سال ۹۲

بررسی آمارهای مربوط به روند توسعه و افزایش تولید گاز غنی در میدان مشترک پارس جنوبی نشان می‌دهد که تا پیش از آغاز به‌کار دولت یازدهم و در سال ۹۲، ۱۰ فاز این میدان (فازهای یک تا ۱۰) با بهره‌برداری از ۱۱ سکوی گازی (SPD۱, SPD۲،SPD۳, SPD۴, SPD۵, SPD۶, SPD۷, SPD۸, SPD۹, SPD۱۰, SPD۱۱) به ظرفیت روزانه هریک ۲۸.۲ میلیون مترمکعب عملیاتی بودند تا در مجموع روزانه نزدیک به ۲۸۵ میلیون مترمکعب گاز از این میدان مشترک برداشت شود.

از دیگر سو، توسعه فازهای باقیمانده این میدان که قراردادهای آنها از سال ۸۴ تا ۸۹ امضا شده بود و با پیمانکاران داخلی به کارفرمایی شرکت نفت و گاز پارس دنبال می‌شد، با اوج‌گیری تحریم‌ها، کندی روند تأمین سرمایه مورد نیاز و افزایش ناگهانی هزینه‌های اجرا، کندی سفارش‌گذاری و خرید قطعات و تجهیزات، محدودیت‌های زیرساخت‌های اجرایی کشور، سوء‌مدیریت در تزریق مناسب منابع مالی و عدم اولویت‌بندی، تعلل برخی پیمانکاران و سرانجام برهم خوردن زمان‌بندی اجرای پروژه‌ها با مشکلات جدی مواجه شده بود. در آن طرف این میدان مشترک نیز کشور قطر با پیشی گرفتن از ایران، تولید روزانه خود را به مرز ۵۷۰ میلیون مترمکعب در روز رسانده بود و در ماراتن گازی خلیج فارس با فاصله زیادی از ایران سبقت گرفته بود.

استراتژی وزارت نفت و طرح‌های نیمه‌تمام پارس جنوبی

اهمیت برداشت از این ثروت خدادادی و سهم مشترک منابع هیدروکربنی در پهنه خلیج فارس، سبب شد تا پس از روی کار آمدن دولت یازدهم، وزارت نفت با نگاهی موشکافانه و ویژه روند تکمیل طرح‌های نیمه‌کاره میدان گازی پارس جنوبی را بازنگری و با وجود اینکه تحریم‌ها و محدودیت‌های منابع مالی همچنان پابرجا بود، راهبردی مؤثر و کارا برای این بخش برنامه‌ریزی کند، به‌طوری که ادامه توسعه بخش ایرانی بزرگ‌ترین میدان گازی جهان بر پایه این استدلال استوار شد که با اولویت‌گذاری و متمرکز کردن امکانات و ظرفیت‌های محدود موجود، فازهایی که علاوه بر نزدیکی به مرز قطر، از پیشرفت‌های فیزیکی بالاتری برخوردار بودند، در اولویت توسعه قرار گیرند، به این ترتیب در اولویت نخست، تکمیل فازهای ۱۲ و ۱۵ و ۱۶ و در ادامه تکمیل فازهای ۱۷ و ۱۸، ۱۹ و ۲۰ و ۲۱ در دستور کار شرکت نفت و گاز پارس قرار گرفت.

اولویت نخست؛ فاز ۱۲

بر پایه این سیاست‌گذاری و در نخستین اقدام، فاز ۱۲ پارس جنوبی که قرارداد توسعه آن مردادماه سال ۸۴ به امضا رسیده بود در اولویت تکمیل قرار گرفت و با ثبت ۱۵۰ میلیون نفر ساعت کارکرد در اسفند ۹۳ به بهره‌برداری رسید.

ارزش محصولات تولیدی این فاز سالانه ۴.۵ میلیارد دلار برآورد شده است، یک سال پس از این تاریخ و در بهمن‌ماه ۹۴، فازهای ۱۵ و ۱۶ که توسعه آنها از آذر ۸۵ آغاز شده بود با ثبت ۱۲۰ میلیون نفرساعت کارکرد به بهره‌برداری رسمی رسید.

ارزش محصولات این فاز سالانه ۳.۵ میلیارد دلار است که بر مبنای هر مترمکعب گاز غنی ۱۸ سنت در سال ۹۶ محاسبه شده است.

۲۷ فروردین ۹۶؛ روز فراموش‌نشدنی

همچنین پایتخت انرژی کشور در نخستین ماه سال ۹۶ شاهد یک رویداد مهم و فراموش‌نشدنی بود که در نتیجه بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری تاریخ کشور رقم خورد. در ۲۷ فروردین این سال فازهای ۱۷ و ۱۸، ۱۹، ۲۰ و ۲۱ در قالب ۳ مگاپروژه گازی و با سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیارد دلار با حضور رئیس‌جمهوری و وزیر نفت به بهره‌برداری رسمی رسید تا افزون بر افزایش دو برابری برداشت گاز نسبت به سال ۹۲، آرزوی دیرینه ایران مبنی بر دستیابی به ظرفیت برابر برداشت از میدان مشترک پارس جنوبی در مقابل کشور همسایه محقق شود و در نمودار رقابت با قطر به جایگاهی برابر پس از ۱۲ سال دست یابد.

پارس جنوبی پس از ۹۶

از این نقطه به بعد، هدف‌گذاری شرکت نفت و گاز پارس به‌عنوان شرکت توسعه‌دهنده فازهای گازی پارس جنوبی، بر پیشی‌گرفتن از رقیب قطری معطوف شد. در ادامه این مسیر پرفراز و نشیب، تکمیل توسعه طرح‌های باقیمانده در اولویت بعدی قرار گرفت و با وجود همه مشکلات ناشی از فشارهای مضاعف تحریم، کمبود درآمدهای نفتی و محدودیت‌های بین‌المللی، دو طرح توسعه فازهای ۱۳ و ۲۲، ۲۳ و ۲۴ پارس جنوبی اسفندماه سال ۹۷ به بهره‌برداری رسمی رسیدند.

با توجه به اهمیت برداشت سهم ایران از میدان‌های مشترک و محدودیت منابع مالی، در فاز ۱۴ نیز تمرکز جدی بر تکمیل بخش فراساحل صورت پذیرفت تا با فرآورش گاز این موقعیت در ظرفیت‌های خالی پالایشگاه‌های دیگر پارس جنوبی، هدف اصلی این طرح پیش از تکمیل بخش پالایشگاهی محقق شود.

به این ترتیب با تکمیل زنجیره‌های دریایی طرح‌های توسعه‌ای این میدان مشترک، دستیابی به تولید گاز از بخش دریایی ۲۷ فاز پارس جنوبی محقق شد. هم‌اکنون فاز ۱۱ پارس جنوبی تنها طرح باقیمانده از بلوک ایرانی بزرگ‌ترین میدان گازی جهان است که حفاری چاه‌های آن آغاز شده و روند توسعه آن در سال‌های آینده تکمیل می‌شود.

سبقت از قطر

با تکمیل ابرطرح‌های گازی پارس جنوبی (به جز فاز ۱۱) در فاصله سال‌های ۹۲ تا ۹۸ و با افزایش ظرفیت تولید روزانه ۴۱۸ میلیون مترمکعب گاز (۲۸ میلیون مترمکعب در سال ۹۲، ۹۵ میلیون مترمکعب در سال ۹۳، ۲۸ میلیون مترمکعب در سال ۹۴، ۸۵ میلیون مترمکعب در سال ۹۵، ۵۶ میلیون مترمکعب در سال ۹۶، ۶۱ میلیون مترمکعب در سال ۹۷ و ۶۵ میلیون مترمکعب در سال ۹۸) ایران با پشت سر گذاشتن ظرفیت تولید روزانه ۷۰۰ میلیون مترمکعب گاز در نمودار رقابتی تولید گاز از قطر که سهمی دو برابری از مالکیت بزرگ‌ترین مخزن گازی جهان نسبت به ایران دارد، پیشی گرفت.

تأسیسات احداث‌شده پارس جنوبی

نگاهی به فعالیت‌های اجرایی و تأسیسات احداث‌شده در بخش‌های پالایشگاهی و فراساحلی پارس جنوبی از ابتدای توسعه تاکنون نشان می‌دهد که در فاصله سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۳ تعداد ۵۴ حلقه چاه در این میدان حفاری شده است، همچنین ۶ سکوی بهره‌برداری در مدار تولید قرار گرفته و ۵۲۵ کیلومتر خط لوله دریایی برای انتقال گاز غنی از دریا به پالایشگاه‌های مستقر در خشکی نصب شده است.

در فاصله این سال‌ها ۱۰ ردیف پالایشگاهی نیز در سواحل استان بوشهر احداث شده است.

از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۱ نیز در مجموع عملیات اجرایی حفر ۵۴ حلقه چاه، ساخت، نصب و راه‌اندازی پنج سکوی بهره‌برداری گاز، احداث ۵۱۵ کیلومتر خط لوله دریایی و ساخت ۱۰ ردیف پالایشگاهی دیگر به پایان رسیده است.

ثبت رکوردهای جدید در عملیات دریایی

روند توسعه پارس جنوبی که در هشت سال گذشته سرعت بیشتری به خود گرفت، سبب شد عملیات حفاری چاه‌های تولیدی، نصب و احداث سکوهای عظیم‌الجثه دریایی، اجرا و نصب خطوط لوله زیردریایی، ساخت و احداث پالایشگاه‌های عظیم گازی و تأسیسات جانبی آن به‌صورت گسترده‌تری اجرا شود، به‌طوری که در فاصله سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸، ۲۲۸ حلقه چاه در موقعیت بلوک‌های در حال توسعه این میدان مشترک حفر شد، همچنین ۲۶ سکوی دریایی هریک با وزنی حدود ۲۵۰۰ تن در آب‌های نیلگون خلیج فارس نصب شد و به بهره‌برداری رسید.

در بخش خطوط لوله زیردریایی نیز با اجرای ۲ هزار و ۱۶۰ کیلومتر خط لوله در اعماق آب‌های خلیج فارس، رکورد جدیدی در فعالیت‌های زیردریایی کشور ثبت شد.

در بخش خشکی نیز ۳۰ ردیف پالایشگاهی عملیاتی شد تا زنجیره وسیعی از شبکه مصرف در کل کشور را از مصارف خانگی تا بخش‌های تجاری و صنایع نیروگاهی زیر پوشش قرار دهد و تأمین کند.

برداشت تجمعی ۲۲۳ میلیارد مترمکعب گاز غنی در سال ۹۹

بررسی روند افزایشی میزان برداشت سالانه گاز از مخزن مشترک پارس جنوبی حاکی از آن است که این میزان در سال ۸۱ و با بهره‌برداری از پالایشگاه فازهای ۲ و ۳ با ثبت ۱۲ میلیارد مترمکعب گاز آغاز شده است.

براساس اعلام رسمی معاونت تولید و عملیات شرکت نفت و گاز پارس، در سال ۹۲ ایران ۹۶ میلیون و ۳۷۳ هزار مترمکعب گاز غنی از این میدان برداشت کرده است. با افزایش تعداد سکوهای بهره‌برداری گازی خلیج فارس، برداشت تجمعی گاز از میدان پارس جنوبی در سال ۹۹ با کسب رکوردی تازه نسبت به سال‌های پیشین، به بیش از ۲۲۳ میلیارد مترمکعب رسیده است. محصولات پارس جنوبی در این سال در مجموع ارزشی معادل ۴۰ میلیارد دلار دارد. هم‌اکنون ۳۶ سکوی گازی در پهنه خلیج فارس در حال بهره‌برداری است.

افزون بر موارد گفته‌شده، سالانه ۲۴ میلیون تن محصولات جانبی از جمله هیدروکربورهای سنگین (۱۲ میلیون تن اتان، ۶ میلیون تن پروپان و ۶ میلیون تن بوتان) در پالایشگاه‌های گازی پارس جنوبی تولید می‌شود که نقشی بسزا در تکمیل زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی ایفا می‌کند.

میدان گازی پارس جنوبی به‌عنوان قطب انرژی کشور، دارای منابع ارزش‌آفرین متنوعی برای اقتصاد کشور است و هم‌اکنون بزرگ‌ترین کانون توسعه صنعتی و موتور اصلی توسعه اقتصادی ایران به شمار می‌آید که افزون بر تأمین حداکثری تقاضای گاز کشور، با ایجاد صدها هزار شغل پایدار سالانه ده‌ها میلیارد دلار درآمد عاید کشور می‌کند.