موفقیت پژوهشگران در دستیابی به فرمولاسیون دو ماده کاربردی در صنایع

امید شجاعی، عضو هیئت علمی سازمان جهاددانشگاهی تهران، در آستانه چهل و پنجمین سالگرد تأسیس جهاددانشگاهی، از دستیابی پژوهشگران این سازمان به فرمولاسیون دو ماده شیمیایی کاربردی خبر داد که می‌توانند مشکل رسوب‌گیری تجهیزات صنعتی را در صنایع تولید قند و نیروگاه‌های دیزلی برق برطرف کنند.

وی با بیان این‌که در بسیاری از موارد، مواد شیمیایی مناسب برای رسوب‌زدایی در دسترس نبوده یا تأمین آن‌ها هزینه‌بر است، افزود: حذف رسوب‌ها به روش‌های فیزیکی یا شیمیایی همواره یکی از دغدغه‌های اصلی مدیران صنایع بوده و هزینه‌های سنگینی را به آن‌ها تحمیل کرده است. از این‌رو، پژوهشگران جهاددانشگاهی تهران توانستند با تکیه بر دانش فنی، دو ماده شیمیایی بازدارنده رسوب و رسوب‌زدا را فرموله کنند.

شجاعی درباره ماده بازدارنده رسوب برای صنعت قند و شکر توضیح داد: فرآیند تولید قند از شربت چغندر یا نیشکر نیازمند عملیات تغلیظ است که طی آن در دستگاه‌های تبخیرکننده، رسوبات زیادی ایجاد می‌شود. برای پیشگیری از تشکیل این رسوب‌ها، از بازدارنده‌های شیمیایی استفاده می‌شود که باید علاوه بر کارایی بالا، برای صنعت غذا نیز ایمن باشند و به تجهیزات آسیب نرسانند. این ماده به درخواست یکی از کارخانه‌های قند کشور فرموله و پس از انجام تست عملیاتی، تأیید و مورد استفاده قرار گرفته است.

وی در ادامه به تولید رسوب‌زدای ویژه برای اینترکولر نیروگاه‌های دیزلی برق اشاره کرد و گفت: اینترکولر یکی از قطعات حساس سیستم خنک‌کاری موتور دیزل است و در صورت رسوب گرفتن، عملکرد کلی موتور با مشکل مواجه می‌شود. با هدف حل این مسئله، پژوهشگران ماده‌ای مؤثر برای حذف رسوبات از داخل اینترکولر فرموله کردند که در تست عملکردی در یکی از نیروگاه‌های دیزلی استان البرز با موفقیت کامل همراه بود.

شجاعی با اشاره به اهمیت پاک‌سازی سطوح انتقال حرارت در تجهیزات صنعتی افزود: انتقال حرارت و تبادل گرما بخش جدایی‌ناپذیر اغلب عملیات‌های صنعتی است و دستگاه‌هایی مانند رادیاتورها و مبدل‌های حرارتی برای کارکرد صحیح، نیاز به سطوح تمیز دارند. اما در بسیاری از مواقع، این سطوح با رسوبات آلی یا معدنی پوشیده می‌شوند و باعث کاهش راندمان سیستم می‌گردند. از این‌رو، ابتدا باید از ایجاد رسوب جلوگیری کرد و در صورت شکل‌گیری، آن‌ها را به‌طور مؤثر زدود.

وی در پایان تأکید کرد: تولید این افزایه‌های شیمیایی در داخل کشور نه‌تنها دسترسی سریع‌تر صنایع به این مواد را ممکن می‌سازد، بلکه از خروج مقادیر زیادی ارز برای واردات آن‌ها جلوگیری خواهد کرد. این دستاورد می‌تواند الگویی موفق در خودکفایی صنعتی و بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌های علمی و پژوهشی داخلی باشد.